سمیه تصدیقی
چکیده
نظریه استعاره‌های شناختی یا مفهومی اولین بار توسط لیکاف و جانسون مطرح شد. طبق نظر ایشان، استعاره دیگر تنها عنصری بلاغی و مختص زبان شعر نیست، بلکه اساس تفکر انسان، استعاری است. ابتدا استعاره‌های شناختی ابتدا در زبان روزمره بررسی شد، اما با توجه به انتزاعی بودن آثار هنری، ادبی و عرفانی، آرام آرام جای خود را در مطالعات عرفانی ...
بیشتر
نظریه استعاره‌های شناختی یا مفهومی اولین بار توسط لیکاف و جانسون مطرح شد. طبق نظر ایشان، استعاره دیگر تنها عنصری بلاغی و مختص زبان شعر نیست، بلکه اساس تفکر انسان، استعاری است. ابتدا استعاره‌های شناختی ابتدا در زبان روزمره بررسی شد، اما با توجه به انتزاعی بودن آثار هنری، ادبی و عرفانی، آرام آرام جای خود را در مطالعات عرفانی باز کرد. عشق به عنوان کلید‌ی‌ترین عنصر عرفان، نقش مهمی در متون عرفانی به‌ویژه عرفانه عاشقانه و ذوقی دارد. این پژوهش برمبنای نظریه استعاره شناختی لیکاف و جانسون، به‌دنبال شناخت عمیق‌تر تبیین/فهم عشق در مثنوی‌های عطار و مثنوی مولانا از منظر شناختی است. در این مقاله عشق به عنوان حوزه مقصد در نظر گرفته شده و حوزههای مبدأ آن در مثنوی‌های دو شاعر بررسی شده‌اند. سپس مقایسه‌ای بین حوزههای مبدأ عشق در آثار ایشان صورت گرفته است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که علی‌رغم شباهت دیدگاه دو شاعر نسبت به عشق، بین نگاه مولانا و نگاه عطار، تفاوت‌هایی وجود دارد. عطار بیشتر به جنبه‌های قهاریت عشق توجه داشته است، حال آنکه مولانا بیشتر به جنبه‌های فنا، سرمستی و لذت و ذی‌شعور بودن عشق توجه دارد. در واقع، سیر تلقی عشق از عطار به مولانا، از قهاریت، کشندگی و نابودگری عشق، به سمت اتحاد، درد و رنج آمیخته با لذت، و شمولیت عشق بوده است.
مرضیه بهادیوند چگینی
چکیده
هدف رویکرد نشانه - معناشناختی گفتمانی، دست‌یابی به معنا از طریق برقراری ارتباط بین واحد‌های معنایی و تمایز‌دهنده در سطح کلان است. این پژوهش، چگونگی تولید و دریافت معنا در رمان «بلندی‌های بادگیر» را واکاوی می‌کند. نظام‌های گفتمانی یا مبتنی بر کنش یا مبتنی بر شوش می‌باشند که به ترتیب به وجود آورندۀ نظام-های گفتمانی شناختی ...
بیشتر
هدف رویکرد نشانه - معناشناختی گفتمانی، دست‌یابی به معنا از طریق برقراری ارتباط بین واحد‌های معنایی و تمایز‌دهنده در سطح کلان است. این پژوهش، چگونگی تولید و دریافت معنا در رمان «بلندی‌های بادگیر» را واکاوی می‌کند. نظام‌های گفتمانی یا مبتنی بر کنش یا مبتنی بر شوش می‌باشند که به ترتیب به وجود آورندۀ نظام-های گفتمانی شناختی و احساسی هستند. در این رمان کنش و شوش در تعامل با یکدیگر وجود دارند؛ اما گفتمان غالب، شناختی است؛ زیرا در داستان، کنش پر رنگ-تر از شوش مشاهده می‌شود. هیتکلیف و کاترین (دو شخصیت اصلی) شوش اصلیِ عشق و کنشِ غالب انتقام را رقم می‌زنند. هیتکلیف، کنشگر اصلی برای انجام کنش، توانش‌های روحی، جسمی و مالی لازم را کسب و آن را با برنامه‌ای از قبل تعیین شده اجرا می‌کند. کنشگر با طی کردن مراحل آماده‌سازی، آزمون اصلی، آزمون سرافرازی به مرحله ارزیابی و ارزش می‌رسد. ارزش مطرح برای دو شخصیت اصلی داستان، ارزشی مادی نیست؛ بلکه ارزشی فرا مادی است، ارزشی معنوی به نام عشق که سوزان، عجیب و شورانگیز است. نظام‌های گفتمانی دیگری نیز در داستان وجود دارند: نظام گفتمانی احساسی، در چندین مرحله از داستان شوش‌های عاطفی متفاوتی به چشم می‌خورند و نظام گفتمانی رخدادی (کنش مبتنی بر ابرحضور)، حضور نظام‌های تقابلی همچون تولد و مرگ با هیچ گفتمانی جز رخدادی قابل توجیه نیست.
زینب اکبری؛ یحیی طالبیان
چکیده
اصطلاح «رتوریک (Rhetoric) » که در سنت اسلامی اصطلاح «بلاغت» را معادل با آن قرار داده‌اند، در تاریخ بلاغت قدیم دو مفهوم اصلی داشته است: نخستین مفهوم، دریافت ارسطویی از بلاغت است که بیشتر آن را با خطابه و فنون و ابزار اقناع مخاطب مرتبط می‌سازد؛ دیگر، مفهوم زیبایی‌شناختی یا ادبی است که بلاغت را با شعر و فنون و ابزار تخییل پیوند ...
بیشتر
اصطلاح «رتوریک (Rhetoric) » که در سنت اسلامی اصطلاح «بلاغت» را معادل با آن قرار داده‌اند، در تاریخ بلاغت قدیم دو مفهوم اصلی داشته است: نخستین مفهوم، دریافت ارسطویی از بلاغت است که بیشتر آن را با خطابه و فنون و ابزار اقناع مخاطب مرتبط می‌سازد؛ دیگر، مفهوم زیبایی‌شناختی یا ادبی است که بلاغت را با شعر و فنون و ابزار تخییل پیوند می‌دهد. از این دو رویکرد سه گرایش به معنا و کارکرد بلاغت در دوران معاصر پدید آمد: رویکرد استدلالی-منطقی (فلسفی)، رویکرد سبکشناختی-ادبی (شعری) و در نهایت رویکرد گفتمانی-نشانهشناختی (متنی). دو رویکرد نخست در تعارض با یکدیگرند؛ یکی بلاغت را به سوی علم منطق میکشاند و دیگری آن را به شعر مرتبط می‌کند. اما رویکرد سوم سعی دارد دامنۀ شمول این علم را فراتر برد به گونهای که دو مفهوم پیشین را توأمان شامل شود. در تاریخ بلاغت اسلامی نیز چنین رویکرد سهگانهای به مفهوم بلاغت نزد ناقدان و بلاغتنگاران اسلامی یافتنی است. پژوهش پیش رو با مطالعه درزمانی به روش توصیفی-تحلیلی، تطور هر یک از این سه رویکرد را تا رسیدن به نظریات معاصر در حوزة علم بلاغت بررسی می‌کند.
زهرا عباسی؛ مریم دانشگر؛ امیر چراغیان
چکیده
این پژوهش با هدف تحلیل استعاره‌های مفهومی تولید شده در نوشتار دانش‌آموزان دوره پیشدانشگاهی، پیکره زبانی فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی را بررسی کرده که این پیکره در طی آزمون پیشرفت تحصیلی کشوری با نام آزمون «امزا» گردآوری شده است. استعاره‌های مفهومی در 272 متن از دانش‌آموزان سه رشته علوم تجربی، انسانی و ریاضی براساس ...
بیشتر
این پژوهش با هدف تحلیل استعاره‌های مفهومی تولید شده در نوشتار دانش‌آموزان دوره پیشدانشگاهی، پیکره زبانی فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی را بررسی کرده که این پیکره در طی آزمون پیشرفت تحصیلی کشوری با نام آزمون «امزا» گردآوری شده است. استعاره‌های مفهومی در 272 متن از دانش‌آموزان سه رشته علوم تجربی، انسانی و ریاضی براساس طبقه‌بندی پیشنهادی افراشی و حسامی (1392) استخراج و تحلیل شد. نتایج تحلیل آماری نشان می‌دهد استفاده از استعاره‌های مفهومی در دختران بیشتر از پسران بوده و این اختلاف از لحاظ آماری معنیدار است. بین فراوانی استفاده از کل استعاره‌های مفهومی دانش‌آموزان رشتههای مختلف تحصیلی، در سطح خطای 5 درصد تفاوت آماری یافت نشد و دانش‌آموزان رشتههای مختلف به یک میزان از استعاره‌های مفهومی در نوشتار خود استفاده کرده‌اند. در بین انواع استعاره، بسامد کاربرد استعاره عینی به ذهنی، عینی به عینی و جهتی به ترتیب بیشتر از سایر انواع استعارهها بوده و در بین انواع استعاره‌های عینی به ذهنی نیز، بسامد کاربرد استعاره ظرفبنیاد و ساختار بنیاد بیشتر از سایر انواع بوده و اختلاف آن با سایر انواع از لحاظ آماری معنیدار است. بررسی حوزههای مبدأ و مقصد در استعاره‌های مفهومی نشان می‌دهد مفاهیم «انسان، مکان، ظرف، جسم و شیء و بالا» به ترتیب پربسامدترین حوزههای مفهومی مبدأ و «آسمان، زندگی، زمان، آینده و خدا» پربسامدترین حوزههای مفهومی مقصد در دادههای پژوهش هستند و این حوزههای مبدأ و مقصد در نوشتار دانش‌آموزان منطبق با دستهبندی کووچش (2010) و البته متنوعتر از آن است.
نرگس مرادگنجه؛ بیژن ظهیری؛ شکراله پورالخاص
چکیده
Music is one of the inextricable feartures of poetry which is produced by the agreement and harmony of word,symmetry and repetition in the form of traditional meter,rhyme and rhythm,refrain and use of thetorical devices.The poet by adding such devices to everyday normal language presents a kind of musical and impressive language and thus attracts the attention of the reader to his feeling and poetic imagination,augments the transference of his experiences to the addressee and double the effect of inducing his attitude. In this article the researcher shows how Hazin-e Lahiji employs Literary devices,harmony ...
بیشتر
Music is one of the inextricable feartures of poetry which is produced by the agreement and harmony of word,symmetry and repetition in the form of traditional meter,rhyme and rhythm,refrain and use of thetorical devices.The poet by adding such devices to everyday normal language presents a kind of musical and impressive language and thus attracts the attention of the reader to his feeling and poetic imagination,augments the transference of his experiences to the addressee and double the effect of inducing his attitude. In this article the researcher shows how Hazin-e Lahiji employs Literary devices,harmony and order in different kinds of rhymed prose,embedding and symmetry,different kind of pun like perfect pun,complex pun,incomplete pun,refrain and rhyme to create music in his poetry.knowing the important role of lexical coherence in creating music and harmony in poetry,in this article first the question and the ways that lead the researcher to the predicted results are explained,then in the theoretical part the definitions and literature review will be introduced and in the practical part the different aspects of lexical coherence
خدیجه داوری؛ مهرداد چترایی؛ مهدی نوریان
چکیده
از اواخر قرن دوّم هجری تا قرن پنجم اصطلاحات بلاغی ظهور کردند. این اصطلاحات از تحقیق در قرآن و متون عربی بدست آمد. در ابتدا اصطلاحاتِ شایع در بین بلاغیون منحصر به زیبایی‌های کلام مانند استعاره، تشبیه، ایجاز، تکرار، سجع و تجنیس بود. به مرور زمان سایر اصطلاحات بلاغی به وجود آمد. برای نخستین بار، اِبن مُعْتَزّ در سال296 ق از عیوب فنون بلاغی ...
بیشتر
از اواخر قرن دوّم هجری تا قرن پنجم اصطلاحات بلاغی ظهور کردند. این اصطلاحات از تحقیق در قرآن و متون عربی بدست آمد. در ابتدا اصطلاحاتِ شایع در بین بلاغیون منحصر به زیبایی‌های کلام مانند استعاره، تشبیه، ایجاز، تکرار، سجع و تجنیس بود. به مرور زمان سایر اصطلاحات بلاغی به وجود آمد. برای نخستین بار، اِبن مُعْتَزّ در سال296 ق از عیوب فنون بلاغی سخن به میان آورد. بلاغیون از عوامل مخّل در کلام را ضعف تألیف یا سستی کلام دانسته‌اند. جُرجانی در اسرارُالبَلاغه برای اوّلین بار از اِضمار قبل از ذکر، سخن به میان آورده‌است و آن را یکی از انواع ضعف تألیف دانسته‌است. اضمار قبل از ذکر مرجع نوعی جهش ضمیر است که ضمیر قبل از مرجعش قرار می‌گیرد. برخی از معانی‌نویسان اضمار قبل از ذکر را مانند سایر اصطلاحات بلاغی در حوزه زبان فارسی قرار داده‌اند و مانند گذشتگان آن را از توابع ضعف تألیف دانسته‌اند و برخی دیگر اضمار قبل از ذکر را برای شعر فارسی ناپسند ندانسته‌اند. در این مقاله سعی شده است با بیان شواهدی از شعر فارسی به بررسی اضمار قبل از ذکر پرداخته شود و نشان داده شود که اضمار قبل از ذکر از ویژگی‌های سبکی شعر فارسی است و در مواردی که افتادگی در بیت نباشد و با جابجایی مرجع ضمیر و ضمیر معنی بیت درست شود، می‌توان گفت که اضمار قبل از ذکر از زیبایی‌های شعر فارسی است.
سهراب سعیدی؛ علی اصغر رستمی ابوسعیدی؛ زیبا قلاوندی
چکیده
سبک‌شناسی لایه‌ای روشی منظم برای بررسی خصوصیّات ادبی و ایدئولوژیک هر اثر ادبی است. در این مقاله تلاش شده است بر اساس این روش و دانش ادبی، اشعار ملاحسین مسیحا (-از شاعران قرن 13 میناب-) که در زمینۀ شعر آیینی اشعار بجا مانده ای دارد و در کتاب رخش بی سوارجمع آوری و تصحیح شده، بررسی شود. روش مورد استفاده در این پژوهش روش تحلیلی توصیفی است ...
بیشتر
سبک‌شناسی لایه‌ای روشی منظم برای بررسی خصوصیّات ادبی و ایدئولوژیک هر اثر ادبی است. در این مقاله تلاش شده است بر اساس این روش و دانش ادبی، اشعار ملاحسین مسیحا (-از شاعران قرن 13 میناب-) که در زمینۀ شعر آیینی اشعار بجا مانده ای دارد و در کتاب رخش بی سوارجمع آوری و تصحیح شده، بررسی شود. روش مورد استفاده در این پژوهش روش تحلیلی توصیفی است که شعر این شاعر در پنج سطح آوایی، واژگانی، نحوی، بلاغی و ایدئولوژیک واکاوی می‌شود؛ نتایج پژوهش نشان می‌دهد از نظر آوایی این شاعر به موسیقی کلام توجّه نشان داده و برای دست یافتن به این هدف از آرایه‌های مختلفی همچون سجع پردازی، واج آرایی، تکرار، جناس، استفاده کرده است. واژگان اشعار این شاعر از نظر نوع رمزگان، نشان دار بودن، رسمی، کهنگی و بیگانه بودن بررسی شده است که تنها نکتۀ برجسته در این زمینه، استفاده از واژگان نشان دار است. لایحۀ نحوی شعر این شاعر نوحه‌گوی در زمینه‌هایی همچون سبک جمله‌ها، وجه فعل، زمان افعال و صدای دستوری بررسی شد که اغلب جمله‌ها در شعر این شاعرکوتاه و نوع جمله‌ها نیز ساده بود. وجه خبری وجه غالب، بیشتر زمان افعال زمان ماضی ساده و مضارع و صدای افعال صدای دستوری فعال بود. حسین مسیحا شعر را در خدمت بیان ایدئولوژی شیعۀ خود قرار داده و واژگان، نحو و صُورخیال در شعر آن‌ها به صورت صریح ایدئولوژی مورد نظر او را نشان می‌دهد.
منوچهر تشکری؛ کاظم جعفری نیک
چکیده
حُسن طلب از آرایه‌های ادبی است که نیاز و خواسته‌ای را با شیوه‌ی نیکو و اثرگذار بر پایه‌ی مقتتضای حال برای مخاطب خویش، بیان می-کند. این آرایهی ادبی به عنوان یک متغیّر در بدیع معنوی، بر اساس ویژگی‌های خاصی چون نیاز، نوع تقاضا و مخاطب، به گونه‌های متفاوتی در قالب‌های شعری پدیدار می‌گردد. در مرکز این آرایهی ادبی به عنوان ...
بیشتر
حُسن طلب از آرایه‌های ادبی است که نیاز و خواسته‌ای را با شیوه‌ی نیکو و اثرگذار بر پایه‌ی مقتتضای حال برای مخاطب خویش، بیان می-کند. این آرایهی ادبی به عنوان یک متغیّر در بدیع معنوی، بر اساس ویژگی‌های خاصی چون نیاز، نوع تقاضا و مخاطب، به گونه‌های متفاوتی در قالب‌های شعری پدیدار می‌گردد. در مرکز این آرایهی ادبی به عنوان یک سخن هدفمند، طلب قرار دارد و اجزای سازندهی بافت شعر، چون واژه‌ها و ساخت زبان، تصویر، موسیقی و آهنگ کلام، احساس و عاطفه، لحن، قالب شعری و موقعیّت سخن که سبب «حُسن» آن میشوند، با تأثیرپذیری از عواملی مانند شخصیّت شاعر، سبک شعری، نوع مخاطب، مطلوب یا خواستهی شاعر، شرایط اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی حاکم بر جامعهی شاعر، به گونهای سبب بیان طلب میشوند که در این مقاله به عنوان شیوه‌های هنری حسن طلب با دیدی تحلیلی و آماری، بررسی شده و همچنین کاربرد هر شیوه که مربوط به مقتضای حال این آرایهی ادبی است و ویژگی هریک از آن‌ها، مورد تحلیل قرار گرفته است. گفتنی است، تقسیمبندی شگردهای هنری شاعران در استفاده از این آرایهی ادبی و نامگذاری هر شیوه، بر پایه‌ی تعریف نگارندگان از حسن طلب برای نخستین بار، انجام گرفتهاست.
فاطمه تسلیم جهرمی
چکیده
شاملو از فنون مختلف زبانی و تمهیدات هنری برای تأثیر بر مخاطبان بهره برده و طنز نیز یکی از این ابعاد اشعار وی است. ارزش ادبی طنز، زادۀ عناصر بلاغی خاص و کاربرد آن‌ها با شگردهای ویژه است. طنز را به شیوه‌های گوناگون طبقه‌بندی کرده‌اند و از نظر ساختمان، طنز به دو دستۀ طنزهای موقعیتی و طنزهای عبارتی تقسیم می‌شود. خاستگاه این طنز، زندگی ...
بیشتر
شاملو از فنون مختلف زبانی و تمهیدات هنری برای تأثیر بر مخاطبان بهره برده و طنز نیز یکی از این ابعاد اشعار وی است. ارزش ادبی طنز، زادۀ عناصر بلاغی خاص و کاربرد آن‌ها با شگردهای ویژه است. طنز را به شیوه‌های گوناگون طبقه‌بندی کرده‌اند و از نظر ساختمان، طنز به دو دستۀ طنزهای موقعیتی و طنزهای عبارتی تقسیم می‌شود. خاستگاه این طنز، زندگی و جهانبینی شاعر است و با آن مدعیان، ریا، ظلم و نادانی را دست میاندازد. شگردهایی چون: اجتماع نقیضین، اغراق، تضاد، تشبیه به حیوانات، تمثیل و زیرمجموعههای آن‌ها، در آفرینش طنز موقعیت در شعر شاملو بیشتر مؤثر افتادهاند. در مجموعه طنزهای عبارتی نیز، بازیهای زبانی- بیانی، کنایه و دشنام و لعن بیشتر در اشعار وی دیده میشوند. بسیاری از این شگردها در یک شعر با یکدیگر ترکیب و تأثیر ادبی آن را چند برابر کرده‌اند و در شکلگیری سبک شاملو و برجستهسازی طنز وی نقشی مؤثّر داشتهاند. طنز در اشعار شاملو بیشتر در ژرفساخت آثار وی نمود دارد و پربسامدترین و بنمایۀ اغلب شگردهای طنز وی، اجتماع نقیضین و تضاد است. این مقاله با روشی توصیفی-تحلیلی نخست شگردهای بلاغی طنز را معرفی می‌کند و سپس با شواهدی از شعر احمد شاملو، آن را تجزیه و تحلیل می‌کند.
بتول واعظ؛ محمدرضا حاجی آقا بابایی
چکیده
یکی از شگردهای ادبی که در تعریف، نامگذاری، بیان انواع و کارکردهای آن اختلاف‌نظر زیادی وجود داشته و دارد شگرد ادبی التفات است که با توجه به شعر و ادب فارسی و التفات خاص به متن، نیازمند بازنگری، بازتعریف و تبیین وجوه بلاغی بیشتری است. با بررسی و مطالعه‌ی بسیاری از متون شعر فارسی به این نتیجه رسیدیم که التفات محدود به یک صنعت بدیعی نیست، ...
بیشتر
یکی از شگردهای ادبی که در تعریف، نامگذاری، بیان انواع و کارکردهای آن اختلاف‌نظر زیادی وجود داشته و دارد شگرد ادبی التفات است که با توجه به شعر و ادب فارسی و التفات خاص به متن، نیازمند بازنگری، بازتعریف و تبیین وجوه بلاغی بیشتری است. با بررسی و مطالعه‌ی بسیاری از متون شعر فارسی به این نتیجه رسیدیم که التفات محدود به یک صنعت بدیعی نیست، بلکه دارای نقشی نشانهـ معناشناختی در طبقه‌بندی و تحلیل متون ادبی است؛ بدین معنی که هم در تفسیر متن ادبی، عنصری کلیدی به شمار میرود و هم در طبقه‌بندی انواع ادبی، فصل ممیز و معیاری نشانهشناختی محسوب می‌شود. همچنین در این پژوهش از طریق تطبیق اصطلاح «حرکت» با التفات، این شگرد را شامل هر نوع تغییر و حرکتی دانستهایم که در محور افقی و عمودی متن ادبی روی می‌دهد. از دیگر یافتههای این پژوهش، قرار دادن این شگرد ادبی ذیل یکی از مباحث علم معانی، یعنی فصل و وصل و بیان کارکردهای جدید التفات نظیر کارکرد تفسیری، گفتمانی، سمبولیکی، انسجامی و مکالمهای است.
احمد خاتمی؛ نادره شاه آبادی؛ علیرضا صالحی؛ ابوالفضل مرادی رستا
چکیده
این پژوهش تلاش می‌کند به معرفی یک شاعر دوره بازگشت ادبی به نام «دیوان مذنب بدایونی» با روش تحلیلی بپردازد و به این پرسش پاسخ دهد که مذنب چگونه توانسته با استفاده از علوم ادبی و کاربرد ماهرانة فنون بلاغی و دقت در انتخاب واج‌ها، واژه‌ها و ترکیبات بدیع، موسیقی دلنشینی ایجاد کند که به اهداف خود؛ یعنی رساندن پیام و ایجاد التذاذ ادبی ...
بیشتر
این پژوهش تلاش می‌کند به معرفی یک شاعر دوره بازگشت ادبی به نام «دیوان مذنب بدایونی» با روش تحلیلی بپردازد و به این پرسش پاسخ دهد که مذنب چگونه توانسته با استفاده از علوم ادبی و کاربرد ماهرانة فنون بلاغی و دقت در انتخاب واج‌ها، واژه‌ها و ترکیبات بدیع، موسیقی دلنشینی ایجاد کند که به اهداف خود؛ یعنی رساندن پیام و ایجاد التذاذ ادبی بر مخاطبش منجر شود؟ با بررسی و تحلیل متن‌شناسی و چگونگی کاربرد فنون بلاغی در دیوان مذنب مشخص شد که سبک سخنوری شاعران دوره عراقی را (به‌ویژه سعدی و حافظ) از حیث زبانی، ادبی و معنایی حفظ کرده است. توجه این شاعر به عناصر بلاغی برای هر چه زیباتر بیان کردن تصویرهای ذهنی خود، به کلامش استحکام بخشیده و بیانگر ویژگی‌های سبکی شعر اوست؛ کنایات و استعاراتِ خالی از هرگونه تکلف و تصنع و گزینش‌های واژگانی منحصربه‌فرد از ویژگی‌های غزلیات این شاعر توانمند است. پربسامدترین آرایه بدیع لفظی مورد استفادة وی تکرار و واج-آرایی و در بدیع معنوی، مراعات‌نظیر، تلمیح، تضاد، پارادوکس و اسلوب معادله هستند. هدف این پژوهش علاوه بر مشخص نمودن شگردهای به کار رفته در صنایع بدیعی و صورخیال در دیوان مذنب، اثبات این موضوع است که کاربرد انواع موسیقی تا چه میزان بر نظم آهنگ شعر او تأثیر گذاشته و چگونه با استفاده از این ترفندهای هنری و ادبی، معنا و مفهوم شعر را به خواننده القا کرده است.
پروین ربانى؛ محمد راستگو؛ سعید خیرخواه
چکیده
یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های عین‌القضات فارسی نویسی اوست آن هم با زبانی بسیار استوار و استادانه. و از همین روی بررسی آثار او از نگاه نثر فارسی، تاریخ زبان، سبک شناسی و ... اهمیت ویژه دارد. به ویژه که از نظر زمانی نیز مربوط به قبل از مغول است و آثار قبل از مغول اهمیت بیشتری دارند.این مقاله بر مبنای مطالعه‌ی درون متنی، سبک شناسانه و نظری ...
بیشتر
یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های عین‌القضات فارسی نویسی اوست آن هم با زبانی بسیار استوار و استادانه. و از همین روی بررسی آثار او از نگاه نثر فارسی، تاریخ زبان، سبک شناسی و ... اهمیت ویژه دارد. به ویژه که از نظر زمانی نیز مربوط به قبل از مغول است و آثار قبل از مغول اهمیت بیشتری دارند.این مقاله بر مبنای مطالعه‌ی درون متنی، سبک شناسانه و نظری است که به شیوه‌ی تحلیلی – توصیفی و کتابخانه‌ای تنظیم شده است. دامنه و قلمرو تحقیق، متون سه جلد نامه‌ها و تمهیدات است. در آثار فارسی عین‌القضات سبک عراقی را همراه با صنایع لفظی و صورخیال و ویژگی‌های زبانی و اندیشه‌های بکر و نغز وی در زمینه‌های گوناگون چون: قرآن، عرفان، فقه، کلام، فلسفه و ادب فارسی و عربی می‌توان یافت. چند برگی از مقاله نیز به سبک شخصی حضرت قاضی اختصاص داده شده است. این آثار در قلمرو فکری بیشتر به مضامین عرفانی چون: آداب سلوک، رابطه‌ی پیر و پیرو و ویژگی‌ها و وظایف هریک مختص شده است و در قلمرو ادبی استشهاد از آیات و احادیث، تمثیل و اشعار و امثال فارسی و عربی و کنایات بیشتر رخ می‌نماید. در قلمرو زبانی عربی‌گرایی و کاربرد افعال در اشکال خاص از بسامد بالایی برخوردار است. در سبک شخصی آوردن عبارات کوتاه عربی در پایان بیشتر بندها و کاربرد واژه‌های دشوار و غیررایج از بقیه‌ی موارد گوی سبقت را ربوده‌اند.
