نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسندگان

• زهرا عباسی ¹
• مریم دانشگر ²
• امیر چراغیان ³

¹ گروه ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس

² گروه ادبیات فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی

³ گروه ادبیات فارسی تربیت مدرس

چکیده

این پژوهش با هدف تحلیل استعاره‌های مفهومی تولید شده در نوشتار دانش‏آموزان دوره پیش‏دانشگاهی، پیکره‌ زبانی فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی را بررسی کرده که این پیکره در طی آزمون پیشرفت تحصیلی کشوری با نام آزمون «امزا» گردآوری شده است. استعاره‏های مفهومی در 272 متن از دانش‌آموزان سه رشته علوم تجربی، انسانی و ریاضی براساس طبقه‌بندی پیشنهادی افراشی و حسامی (1392) استخراج و تحلیل شد. نتایج تحلیل آماری نشان می‏دهد استفاده از استعاره‏های مفهومی در دختران بیشتر از پسران بوده و این اختلاف از لحاظ آماری معنی‏دار است. بین فراوانی استفاده از کل استعاره‏های مفهومی دانش‏آموزان رشته‏های مختلف تحصیلی، در سطح خطای 5 درصد تفاوت آماری یافت نشد و دانش‏آموزان رشته‏های مختلف به یک میزان از استعاره‏های مفهومی در نوشتار خود استفاده کرده‏اند. در بین انواع استعاره، بسامد کاربرد استعاره عینی به ذهنی، عینی به عینی و جهتی به ترتیب بیشتر از سایر انواع استعاره‏ها بوده و در بین انواع استعاره‏های عینی به ذهنی نیز، بسامد کاربرد استعاره ظرف‏بنیاد و ساختار بنیاد بیشتر از سایر انواع بوده و اختلاف آن با سایر انواع از لحاظ آماری معنی‏دار است. بررسی حوزه‏های مبدأ و مقصد در استعاره‏های مفهومی نشان می‏دهد مفاهیم «انسان، مکان، ظرف، جسم و شیء و بالا» به ترتیب پربسامدترین حوزه‏های مفهومی مبدأ و «آسمان، زندگی، زمان، آینده و خدا» پربسامدترین حوزه‏های مفهومی مقصد در داده‏های پژوهش هستند و این حوزه‏های مبدأ و مقصد در نوشتار دانش‏آموزان منطبق با دسته‏بندی کووچش (2010) و البته متنوع‏تر از آن است.

کلیدواژه‌ها

• "استعاره مفهومی":
• "پیکره متنی"
• "استعاره عینی به عینی"
• "استعاره جاندار‏بنیاد"
• "استعاره عینی به ذهنی"

عنوان مقاله [English]

Analysis of Conceptual Metaphors in Senior Students' Text Corpus with Different Majors

نویسندگان [English]

• Zahra Abbasi ¹
• Maryam Daneshgar ²
• Amir Cheraqian ³

¹ Department of Persian Literature, Faculty of Humanities, Tarbiat Modares University

² Department of Literature, Academy of Persian Language and Literature

³ Graduated . Persian literature, Tarbiat Modares University

چکیده [English]

In order to analyze conceptual metaphors in senior students texts, the research examined Academy of Persian Language and Literature corpus which was collected during taking a national achievement test called "AMZA". Conceptual metaphors were analyzed in 272 texts from three different majors- science, humanities, and mathematics- based on Afrashi and Hesami's (1392) proposed classification. Findings show that conceptual metaphors are used by girls more than boys and the difference is statistically meaningful. There wasn’t any statistical difference among students' conceptual metaphor usage in error level of five percent and students of different majors used conceptual metaphors equally. Among different types of metaphors, objective- to- subjective, objective-to- objective, and orientational metaphors have the most frequency in use. Structure-based and container-based metaphors have the most frequency of use among different types of objective- to- objective metaphors and its difference with other types is statistically significant. Examining origin and purpose fields in conceptual metaphors shows that concepts "human, place, container, object, and up" have the most frequency respectively in origin fields and "sky, life, time, future, and God" have the most frequency in purpose fields. These fields in students' writings are based on Kovecses's classification (2010) and indeed more various.

کلیدواژه‌ها [English]

• “conceptual metaphors”
• “text corpus”
• “objective-to-objective metaphors”
• “animate-based metaphor”
• “objective-to-subjective metaphor”