نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسنده

• مهدی صادقی

استادیار گروه آموزش زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فرهنگیان، تهران. ایران.

چکیده

امروزه علم بیان به عنوان یک عنصر اساسی در تبیین مادۀ کلام و نقد بلاغی مؤثّر است و بستری برای تصرّفات خیال و بالندگی تصویر هنری کلام می‌باشد. این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی و استشهادی به بررسی این مؤلّفه با هدف کشف نکات بلاغی در سوگ‌سروده‌های آیینی-عاشورایی می‌پردازد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که علم بیان و مختصات آن به یاری شاعر می‌آیند تا مقدار سخن را با توجه به اقتضای موقعیّت و مخاطب بسنجد و اختصار و تفصیل کلام را با رعایت موقع و مقام اندازه‌گیری کند آنچنان که محتوا و کنش و کارکرد کلام، خواهش روحانی و عواطف معنوی مخاطب را اقناع کند و از طرفی ضمن توجۀ مخاطب به کلیّت زیبایی سخن، ماهیت فلسفۀ عاشورا را درخشان‌تر سازد. بدین سان شاعر «اصل عاشورا» را به عنوان معیار کلام قرار می‌دهد و ساخت بیرونی و درونی سخن (بافت کلام) را تحت‌ شعاع مبانی عاشورا با یاری لایه‌های متنوع فن بیان، گسترش می‌دهد. این امر سبب می‌شود که تصاویر شعر (تشبیه، استعاره، مجاز، کنایه)، ابزاری برای تقریر مقصود شاعر و در نتیجه معنای کلام شود. در مجموع، همبستگی کلام با بحث و موضوع، دور بودن کلام از حشو و زواید، رسایی لفظ و معانی زیاد در عبارات کم، مایۀ اصلی بلاغت شعر آیینی می‌گردد.

کلیدواژه‌ها

• تصویر بلاغت
• شعر آیینی-عاشورایی
• علم بیان

موضوعات

• بلاغت فارسی

عنوان مقاله [English]

The layered approach of the science of expression and criticism of the rhetorical image of the word in ritual-Ashurai poems in the post-revolutionary period (a case study of Yazd Ashurai poems)

نویسنده [English]

• mahdi sadeghi

Assistant Professor, Department of Persian Language and Literature, Farhangian University, Tehran. Iran.

چکیده [English]

Today, the science of expression is an essential element in the explanation of the material of speech and rhetorical criticism, and it is a platform for imagination and the development of the artistic image of speech. This research investigates this element with a descriptive-analytical and testimonial method with the aim of discovering rhetorical points in ritual-Ashurai dirges. The results of the research indicate that the science of expression and its coordinates help the poet to measure the amount of speech according to the requirements of the situation and the audience, and to measure the brevity and detail of the speech in accordance with the time and status, as the content, action and function of the speech. Convince the spiritual desire and spiritual emotions of the audience, and on the other hand, while paying attention to the beauty of the speech, make the essence of the philosophy of Ashura brighter. In this way, the poet puts the "principle of Ashura" as the criterion of speech and expands the external and internal structure of speech (texture of speech) under the light of the principles of Ashura with the help of various layers of expression. This causes the images of the poem (simile, metaphor, alliteration, irony) to become a tool for expressing the poet's intention and, as a result, the meaning of the word. In general, the correlation of words with discussion and topic, the absence of words from nonsense and frills, conveying many words and meanings in few phrases,

کلیدواژه‌ها [English]

• Rhetoric image
• ritual-Ashurai poetry
• science of expression