نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسنده

• محسن میرزاخانی

دهم فروردین خیابان ش حجت الاسلام مهدی شاه آبادی کوچه نیک عهد پلاک -17 طبقه 1 واحد 2

چکیده

خاقانی از شیوه‌های بیانی مختلف، متعدد و متکثری در آفرینش شعرش بهره جسته است؛ به‌طوری‌که همین امر باعث تمایز و سرآمدی شعر این شاعر نسبت به شاعران دیگر شده است. کارکرد بلاغی آموزه‌های طبی در دیوان قصاید خاقانی از شمار همین رویکردهاست. این شاعر از اصطلاحات طبی و نشانه‌های آن در شعر خود به‌وفور استفاده کرده است. در این جُستار با روش تحلیلی- توصیفی و با رویکرد بلاغی تلاش کرده‌ایم، به این پرسش پاسخ دهیم که خاقانی با آگاهی از دانش طب، چگونه اصطلاحات طبی را دستمایۀ تصویرسازی شعری خود قرار داده و از چه شگردهای بلاغی برای خلق این مهم بهره جسته است و این فرایند چه تأثیری در جمال‌شناسی شعری وی داشته است. به این منظور اصطلاحات طبی پرکاربرد را در قصاید او کاویده‌ایم و برای نمونه ابیاتی را که خاقانی با بهره از اصطلاح طبی، دستمایۀ تصویرسازی خود در هنرآفرینی کرده است، بررسی کرده‌ایم. با بررسی چند اصطلاح طبی پرکاربرد در قصاید خاقانی مشخص شد که فهم و دریافت شعر خاقانی نیازمند دانش‌های گوناگونی ازجمله علم طب و... است و خوانندۀ اشعار او بدون آگاهی از این علوم از شعرش لذت بایسته را نمی ‏برد. نکته دوم این‌که خاقانی با نبوغ هنری و ذهن وقاد خود به‌راحتی توانسته است با بهره از اصطلاحات طبی و دانش بلاغی در حوزۀ بیان و بهره از تشبیه و استعاره و... میان پدیده‌های بسیار دور از هم شباهت و مانندگی بیابد و از این طریق، تصویرهای بدیع و هنری از اصطلاحات طبی خلق کند.

کلیدواژه‌ها

• کلیدواژه‌ها: کارکرد بلاغی
• اصطلاحات طبی
• شعر فارسی
• خاقانی
• قصیده

موضوعات

• بلاغت فارسی

عنوان مقاله [English]

The rhetorical function of medical terms in Khaghani's odes

نویسنده [English]

• Mohsen mirzakhani

دهم فروردین خیابان ش حجت الاسلام مهدی شاه آبادی کوچه نیک عهد پلاک -17 طبقه 1 واحد 2

چکیده [English]

Khaqani has used various, numerous and plural modes of expression in the creation of his poetry; So that this has made this poet's poetry stand out from other poets. The rhetorical function of medical teachings in Khaqani's Diwan Qasayd is one of these approaches. This poet has used medical terms and their signs abundantly in his poetry. In this research, with analytical-descriptive method and rhetorical approach, we have tried to answer the question of how Khaqani, knowing the knowledge of medicine, used medical terms as the basis of his poetic imagery and what rhetorical techniques he used to create this important. And what effect did this process have on his poetic aesthetics? For this purpose, we have analyzed the commonly used medical terms in his poems, and for example, we have examined the verses that Khaqani used medical terms as a tool for his imagery in art creation. By examining some commonly used medical terms in Khaqani's poems, it became clear that understanding and receiving Khaqani's poetry requires various knowledge, including medicine, etc., and the reader of his poems will not enjoy his poetry as much as he should without knowledge of these sciences. The second point is that Khaqani, with his artistic genius and keen mind, has easily been able to find similarities and similarities between phenomena that are very far apart, using medical terms and rhetorical knowledge in the field of expression and the use of similes and metaphors. Create original and artistic images of medical terms.

کلیدواژه‌ها [English]

• Keywords: rhetorical function
• medical terms
• Persian poetry
• Khaqani
• poem