نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسنده

• مهدی حیدری

عضو هیأت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده زبان و ادبیات، دانشگاه یزد

چکیده

جاودانگی و عمر ابدی از مباحث رایج ادب فارسی به‌ویژه ادب عرفانی است. در عصر صفوی شاعران به دلیل گرایش به زبان مردم، استعاره‌های مفهومی فراوانی را جهت تبیین مضمون‌های انتزاعی از جمله جاودانگی به کار گرفتند. استعاره‌های مفهومی یا شناختی بنابر نظریة لیکاف و جانسون بر مبنای تجربه‌های حسی و حرکتی آدمی و برای تبیین ذهنیت‌های او به طور مکرر در زبان استفاده می‌شود. شاعران فارسی‌زبان نیز بسیاری از پیچیدگی‌های ذهنی و شهودی را با این نوع استعاره‌ها به شکلی ملموس در زبان تبیین کرده‌اند. صائب تبریزی از جمله شاعران سبک هندی است که برای فهم عمر جاودان، استعاره‌های شناختی زیادی را در اشعارش گنجانده است. در این پژوهش براساس روش توصیفی و بر مبنای نظریة لیکاف و جانسون، استعاره‌های مفهومی اشعار صائب را برای تبیین عمر جاودان در قالب 40 نام‌نگاشت بررسی خواهیم کرد. صائب با کاربست استعاره‌های ساختاری و هستی‌شناختی، عمر جاودان کمّی را مایة پوچی دانسته و جاودانگی را به شکل کیفی در کسب فضایل اخلاقی و عرفانی تعریف کرده است.

کلیدواژه‌ها

• صائب
• استعارة مفهومی
• جاودانگی
• خضر
• نگاشت

موضوعات

• بلاغت فارسی

عنوان مقاله [English]

Conceptualizing the Mapping of Immortality in Saeb Tabrizi's Poems Based on Lakoff and Johnson's Conceptual Metaphor Theory

نویسنده [English]

• Mahdi Heidari

Department of Persian Language and Literature, Faculty of Language and Literature, University of Yazd

چکیده [English]

Immortality and eternal life are common topics in Persian literature, especially mystical literature. In the Safavid era, poets used many conceptual metaphors to explain abstract themes due to their tendency towards the language of the people. Conceptual or cognitive metaphors, according to Lakoff and Johnson's theory, are frequently used in language based on human sensory and dynamic experiences and to explain his mentalities. Persian poets have also explained many complexities of the mind with this type of metaphors in a concrete way in the language. Saeb Tabrizi is one of the poets of Indian style who has included many cognitive metaphors in his poems to understand the eternal life. In this study, based on the descriptive method and the theory of Lakoff and Johnson, we will examine the conceptual metaphors of Saeb's poems to explain eternal life in the form of 40 maps. Using structural and ontological metaphors, Saeb has considered quantitative eternal life as the essence of emptiness and has defined immortality qualitatively in the acquisition of moral and mystical virtues.

کلیدواژه‌ها [English]

• Saeb
• conceptual metaphor
• immortality
• Khizr
• mapping