نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسندگان

• مصطفی میردار رضایی ¹
• سیاوش حق جو ²
• فرزاد بالو ²

¹ استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانسکده‌ی ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران

² گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ی ادبیات فارسی و زبان‌های خارجه، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

چکیده

یکی از منصه‌های ظهور اندیشه‌های شاعر و ساختار دستگاه معرفتی او، تصویرهای شعری است و از این جلوه‌گاه می‌توان مقیاس پیچیدگی ذهن و زبان او را با شاعران سبک‌های دیگر بررسی کرد. دانش سبک‌شناسی هم با دو مختصه‌ی بسامدگیری و قیاس می‌تواند سنجه‌ی مناسبی برای بررسی هندسه‌ی تصویرهای شعری باشد. پژوهش حاضر که به شیوه‌ی کمّی ـ آماری و با رویکرد سبک‌‌شناختی نوشته شده‌است، با بررسی ساختمان تصویرهای شعری یک‌یک بیت‌های دیوان هاتف اصفهانی می‌کوشد تا ضمن پرهیز از کلی‌گویی‌های رایج در خصوص شباهت شعر هاتف به شاعران سبک‌های پیشین، با ارائه‌ی آماری دقیق و روشن از میزان بهره‌گیری شاعر از هنرسازه‌های بیانی، سوای تعیین سطح و کیفیت ساختمان تصویرهای هاتف به لحاظ سادگی یا پیچیدگی‌، به قیاس هندسه‌ی تصویرهای شعری او با سازه‌ی تصویرهای شاعران سبک‌های پیش از او بپردازد. نتایج این جستار نشان می‌دهد که در بین قالب‌های شعری مختلف، پیچیده‌ترین ساختمان تصویرها از آن قصاید هاتف است. ساختمان تصویرهای غزل‌های او قدری پیچیده‌تر از هندسه‌ی تصویرهای شعری سبک خراسانی و نزدیک به هندسه‌ی تصویرهای شعر سعدی است. هندسه‌ی تصویرهای دیگر قالب‌های شعر هاتف، بسیار ساده‌ است و نه‌تنها تصاویر پیچیده ندارد، بلکه اساساً کم‌تصویر یا بدون تصویر است.

کلیدواژه‌ها

• هاتف اصفهانی
• تصویر
• سبک
• هنرسازه‌های بیانی

موضوعات

• بلاغت فارسی

عنوان مقاله [English]

Rhetorical stylistics of Hatef Esfahani's poetic images

نویسندگان [English]

• mostafa mirdar rezaei ¹
• SIAVASH HAQJOU ²
• farzad baloo ²

¹ Assistant Professor, Department of Persian Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, University of Gilan, Rasht, Iran

² Associate Prof., Department of Persian Language and Literature, Faculty of Persian Literature and Foreign Languages, Mazandaran University, Babolsar, Iran.

چکیده [English]

The artist's intervention in the field of language causes the creation of an image; This transformation is formed by using elements that exist in the channel of language and are considered one of its inherent abilities. By discovering and using these tools, the poet interferes with the natural norm of language and creates an image through this manipulation. One of the platforms for the appearance of the poet's thoughts and the structure of his epistemological system is poetic images, and from this point of view, the scale of the complexity of his mind and language can be examined with poets of other styles. Individual and combined artworks are necessary and basic tools in the direction of creating poetic images, and it is inevitable to examine them when analyzing and analyzing the geometry of poetic images. The knowledge of stylistics with the two features of frequency and comparison can be a suitable criterion for investigating the geometry of poetic images. The present research, which is written in a quantitative-statistical way and with a stylistic approach, by examining the structure of the poetic images of one-by-one verses of Divan Hatef Isfahani, tries to avoid common generalizations in Regarding the similarity of Hatif's poetry to the poets of previous styles, by presenting accurate and clear statistics of the poet's use of expressive art structures, besides determining the level and quality of the structure of Hatif's images in terms of simplicity or complexity, by analogy with geometry.

کلیدواژه‌ها [English]

• Hatef Esfahani
• image
• style
• expressive works of art