نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسندگان

• فرشته شاه صنم ¹
• احمد خواجه ایم ²
• ابوالقاسم رحیمی ³
• حسن دلبری ⁴

¹ دانشگاه حکیم سبزواری

² استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه حکیم سبزواری، دانشکده ادبیات و زبان فارسی، دانشگاه حکیم سبزواری، ایران

³ استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه حکیم سبزواری، دانشکده ادبیات و زبان فارسی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران

⁴ دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه حکیم سبزواری

چکیده

پژوهش توصیفی-تحلیلی حاضر، در چارچوب نظریة استعارة مفهومی (لیکاف و جانسون، 1980)، استعاره‌های جهتی بالا و پایین را در یکی از مهم‌ترین مجموعه‌های شعری مهرداد اوستا یعنی «شراب خانگی ترس محتسب‌خورده» تحلیل و واکاوی می‌نماید. مهرداد اوستا (1308- 1370 ه. ش) از شاعران برجستۀ انقلاب است که روحیّۀ مبارز و آرمان‌خواه وی در جای‌جای آثارش قابل مشاهده است. افزون بر آن، شعر او سرشار از مفاهیم انتزاعی است که آن‌ها را با جهات متضاد، ملموس و عینی ساخته است. دلیل نگارندگان در بررسی استعارۀ جهتی بالا و پایین در شعر او توجّه به این دیدگاه و سپس کشف این دریافت بوده است که چه مفاهیمی در اندیشه و نگرش او با جهت بالا و چه مفاهیمی با جهت پایین، مکانی شده‌اند. با توجّه این نگرش در این مجموعه، 109 جهت بالا و 119 جهت پایین یافت شد. حاصل تحلیل استعاره‌های جهتی در دو جهت یاد‌شده این است که در نظام فکری شاعر، همسو با روحیّۀ انقلابی وی مفاهیم مثبت، مانند فریاد، شادی، آزادی، پیروزی، همّت، روشنی و جوانی، با جهت بالا و مفاهیم منفی، مانند، سکوت، غم، اسارت، شکست، پستی، تاریکی و پیری با جهت پایین نگاشت می‌شود.

کلیدواژه‌ها

• استعارۀ جهتی
• شراب خانگی ترس محتسب‌خورده
• مهرداد اوستا
• معنی شناسی شناختی
• نظریۀ استعارۀ مفهومی

موضوعات

• بلاغت فارسی

عنوان مقاله [English]

"Analysis of Up and Down Directional Metaphors In Mehrdad Avesta’s Poetry Sharab-e Khanegi Tars-e Muhtasib Khordeh Based on Conceptual Metaphor Theory "

نویسندگان [English]

• fereshte shahsanam ¹
• ahmad khajehim ²
• Abolqasem rahimi ³
• Hassan Delbari ⁴

¹ hakim sabzevari university

² 2- Assistant Prof, Faculty of Literature and Humanities, Hakim Sabzevari University, Sabzevar, Iran

³ 3- Assistant Prof, Faculty of Literature and Humanities, Hakim Sabzevari University, Sabzevar, Iran

⁴ Associate Professor of Persian Language and Literature, Hakim Sabzevari University

چکیده [English]

The current analytical-descriptive research in the framework of conceptual metaphor theory (Lakoff & Johoson 1980) analyzes the up and down directional metaphors in one of the most important poetic collections of Mehrdad Avesta, namely Sharab-e Khanegi Tars-e Muhtasib Khordeh (In fear of the Muhtasib, the house (secret)-wine having drunk) .Mehrdad Avesta (1370-1308 AH) is one of the prominent poets of the revolution, who his fighting and idealistic spirit can be seen everywhere in his works. In addition his poetry is full of abstract concepts that he has made tangible and objective with opposing directions. The main aim of the authors in investigating the up and down direction metaphor in his poem was to pay a close attention to his point of view and then to discover the perception that which concepts, in his thought and attitude, have been placed with the up direction, and which concepts with the down direction. In this collection, 109 upward directions and 119 downward directions were found. The result of the directional metaphors analysis in the two mentioned directions shows that in the poet's thought system, in line with his revolutionary spirit, positive concepts, such as shouting, happiness, freedom, victory, courage, clarity, and youth, are associated with high direction and negative concepts, such as silence, sadness, bondage, failure, baseness, darkness, and old-age are mapped with the downward direction.

کلیدواژه‌ها [English]

• Cognitive Semantics
• Conceptual Metaphor
• Directional Metaphor
• Mehrdad Avesta
• Sharab-e Khanegi Tars-e Muhtasib Khordeh