نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسنده

• جواد رنجبر

استادیار زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده

استعارۀ مفهومی از مهم‌‌ترین نظریّات طرح شدۀ در حوزۀ زبان‌شناسی شناختی است که اساس آن بر مفهوم‌سازی مفاهیم غیرمحسوس از طریق تجربیات حسّی ساختارمند استوار است. مسئلۀ این پژوهش بررسی اشعاری از بدرشاکرالسیّاب و هوشنگ ابتهاج است که حوزۀ مبدأ یا مقصد آن‌ها «عشق» و واژۀهای هم‌حوزۀ با آن است. مفهوم انتزاعی عشق از اصلی ترین بن‌مایۀهای شعر است این دو شاعر تلاش خود را صرف این امر کردۀاند تا در برهۀ زمانی که عشق و محبت رو به افول است با استفادۀ از استعارۀ مفهومی طلوعی تازۀ به ارزش و حرمت عشق ببخشند. کۀ از این طریق به هدف ویژگی‌های شناختی، ساخت‌های فرهنگی، اجتماعی و جهان‌بینی‌های ذهن این دو شاعر در ارتباط با عنصر عشق دست یافتۀ شود. پژوهش حاضر با تکیۀ بر روش توصیفی تحلیلی و با رویکرد تطبیقی مکتب امریکایی، به بررسی حوزۀ‌های مفهومی محمل مشترک و غیرمشترک استعارۀ مفهومی «عشق» در اشعار بدرشاکرالسّیاب و هوشنگ ابتهاج می‌پردازد. نتایج حاکی از آن است که مهم‌ترین حوزۀ‌های محمل مشترک برای مفهوم‌سازی «عشق» در شعر این دو شاعر، حوزۀ انسان ،جان‌بخشیدن به عشق، آتش، خانه و گل است. همچنان‌که در شعر السیاب و در شعر ابتهاج، حوزۀ محمل«انسان» و «آتش» بیشترین بسامد را از آن خود کردۀاند. از جملۀ حوزۀهای محمل غیرمشترک در شعر بدرشاکرالسّیاب می‌توان به حوزۀهای شراب،بیابان، قایق، آب و الهۀ و حوزۀهای حیوان، موسیقی، قصۀ، هنر، نامۀ در اشعار ابتهاج اشارۀ کرد. همچنین در تجزیۀ و تحلیل نهایی می‌توان نتیجۀ گرفت که استعارۀهای مفهومی به کار رفتۀ در شعر این دو شاعر، بازتابی از شرایط زمانۀ‌اند.

کلیدواژه‌ها

• زبانشناسی شناختی
• استعارۀ مفهومی
• عشق
• بدر شاکر السیّاب
• هوشنگ ابتهاج

عنوان مقاله [English]

A comparative study of the conceptual metaphor of "love" in the poems of Badr Shaker Al-Siyab and Hoshang Ebtahaj

نویسنده [English]

• javad ranjbar

Assistant Professor of Arabic Language and Literature department of Payam Noor University, Tehran,

چکیده [English]

Conceptual metaphor theory is one of the most important theories in the field of cognitive linguistics. The basis of this theory is based on the conceptualization of intangible concepts through structured sensory experiences. The problem of this research is to examine poems by Badrshakar al-Siyab and Houshang Ibtahaj, whose origin or destination is "love" and related words. The concept of love is one of the main poetic themes. These two poets have devoted their efforts to give a new dawn to the value and respect of love at a time when love and affection are on the decline by using a conceptual metaphor. In this way, the goal of cognitive characteristics, cultural, social constructions and worldviews of the minds of these two poets in relation to the element of love can be achieved. Based on the analytical descriptive method and the comparative approach of the American school, the present research examines the common and non-common conceptual domains of the conceptual metaphor of "love" in the poems of Badrshakar al-Siyab and Houshang Ebtahaj. The results indicate that the most important domains common to the conceptualization of "love" in the poetry of these two poets are the human domain, giving life to love, fire, house and flowers. As in Al-Siyab's poetry and Ibtahaj's poetry, "man" and "fire" have the highest frequency. Among the non-common subject domains in Badr Shaker al-Siyab's poetry, we can mention the domains of wine, desert, boat, water and goddess, and the domains of animals, music,

کلیدواژه‌ها [English]

• cognitive linguistics
• conceptual metaphor
• love
• Badr Shaker al-Siyab
• Hoshang Ebtahaj