نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسندگان

• آحمد کنجوری
• علی نوری
• محمدرضا روزبه

گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران

چکیده

تلمیح را اشاره به داستان، قصه، مثل، شعر، آیه یا حدیثی، بدون تفصیل و تصریح دانسته‌اند؛ که سبب غنای معنوی و عاطفی و نیز خیال‌انگیزی و اثرگذاری سخن می‌شود. رویکرد شاعران به تلمیح، چه از نظر موضوع، چه از حیث منبع و چه ازجهت نوع پردازش و طرح آن یکسان نیست. بررسی نوع نگاه شاعران و نویسندگان به تلمیح، بویژه واکاوی گونه‌های تلمیح و شیوه‌ها و شگردهای توسعۀ معنایی و ساختاری تلمیحات در آثار آنان، نکات ارزنده‌ای را در سبک، ساختار و محتوای آثارشان روشن می‌کند. قیصر امین‌پور یکی از شاعران موفق نوغزل‌پرداز است که در تلمیحاتش -هرچند مشترکات و مشابهت‌هایی با دیگران دارد- ویژگی‌های تازه‌ای دیده می‌شود. در مقالۀ حاضر، ضمن پرداختن به تلمیحات مندرج در نوغزل‌های قیصر، با روش تحلیلی-توصیفی، شیوه‌ها و شگردهای آشنایی‌زدایی از تلمیحات و ساخت آنها نیز بررسی شده است. نتایج نشان می‌دهد که در نوغزل‌های قیصر، با اینکه به نظر می‌رسد عمدۀ تلمیحات در محور افقی متوقف مانده‌اند، امّا بسیاری از آنها در محور عمودی متحول شده و حتی در مواردی، به سطح تلمیح ساختاری رسیده‌اند. در این موارد، تلمیح در سراسر سروده یا دست کم تا چند بیت گسترش یافته است. امین‌پور بیشتر ترجیح می‌دهد با استفاده از تناسب‌های ایهام‌زا و ابهام‌آفرین، ساختی محکم و درخور بیافریند. از نظر محتوایی، تلمیحات دینی غیر ایرانی بیش از دیگر گونه‌های تلمیح، ذهن و روان او را درگیر کرده است و پس از آن، تلمیحات ادبی بسامد بیشتری دارند. در نوغزل‌های امین‌پور از گونۀ غیر ایرانیِ تلمیحات اسطوره‌ای، تاریخی و عرفانی استفاده نشده است.

کلیدواژه‌ها

• غزل نو
• تلمیح
• قیصر امین‌پور
• ساخت

موضوعات

• بلاغت فارسی

عنوان مقاله [English]

Kinds and Structure of Allusion in Qaisar Aminpoor's new-sonnets

نویسندگان [English]

• Ahmad Kanjoori
• Ali Noori
• mohammad reza roozbeh

Department of Persian Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, Lorestan University, Khoramabad, Iran

چکیده [English]

Allusion is referred to as a story, tale, parable, poem, verse or hadith, without explicit details, which enriches the spiritual and emotional sides as well as imaginative and affective sides of speech. The poets' approach to the allusion is not the same. Studying the ways of poets and writers looking at the allusion, especially the exploration of the allusion types, and the ways and devices of developing of meaning and structure of the allusion in their works, illuminates valuable proofs in the style, structure, and content of their works. Qaisar Aminpour is one of the most successful poets of neo-sonnet that his allusions despite many similarities with others allusions, have new features. In this article, the allusions of Qaisar’s neo-sonnets, techniques for de-familiarization of the allusions and their structures are analyzed in a descriptive-analytic method. The results show that in the Qaiser’s neo-sonnets, although the allusions appear to have largely ceased to be horizontal axis, many of them have evolved in the vertical axis and, in some cases, have reached the structural allusion level. In these cases, the allusion is spread throughout the poem or at least to a few caplets. Aminpour prefers to create a well and solid structure using the allusion-generator and ambiguity-creator proportions. In content, non-Iranian religious allusions are more likely to involve his mind and psyche, and literary allusions then have more frequency. In Aminpoor’s neo-sonnet the non-Iranian mythical, historical, and mystical allusions have not been used.

کلیدواژه‌ها [English]

• neo-sonnet
• allusion
• Qaisar Aminpour
• structure