نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسندگان

• محمدرضا نجاریان ¹
• ندا حاتم پور ²

¹ عضو هیأت علمی

² دانشجو

چکیده

رفیع الدّین محمّد بن فتح الله واعظ قزوینی ، از علمای امامیّه، ادبا، شعرا و فضلای قرن یازدهم هجری در زمان پادشاهی شاه عبّاس صفوی(1052-1077هـ.ق) تا اوایل پادشاهی شاه سلیمان(1077هـ.ق) است. وی در نظم و نثر ید طولایی داشته و از انواع فنونِ معانی، بیان، عروض و بدیع با اطّلاع بوده است. در انواع علوم مثل ریاضیّات، نجوم، فلسفه و طب نیز دستی داشته و در آثار خود از اصطلاحات این علوم بهره برده است
هدف واعظ از تألیف ابواب الجنان در هشت باب یا مجلّد به نیّت هشت در بهشت بود تا هر کس به این کتاب تمسّک جوید به واقع هشت در بهشت به رویش گشاده گردد.
عبدالقاهر جرجانی بطور کلی بلاغت را بر دو قسم می داند: قسمی که مربوط است به مفردات کلام و قسمی دیگر که به ترکیب و تالیف آنها ارتباط دارد.آنچه مربوط به مفردات کلام است عبارتند از: تجنیس،اشتقاق، ردالعجز الی الصدر، قلب، سجع ، ترصیع،مزدوج، کنایه، مجاز ،استعاره. آنچه مربوط به محسنات معنویه است: مطابقه، مقابله، اعتراض، تلمیح ، لف ونشر، ابهام، مراعات نظیر، اغراق، سوال و جواب.
ما در این مقاله به بررسی بسامد آرایه‌های ادبی در دو زمینه «محسنات لفظیه»و «محسنات معنویه » در مجالس هشتم و نهم ابواب الجنان پرداخته ایم.

کلیدواژه‌ها

• واعظ قزوینی
• ابواب الجنان
• صناعات ادبی
• نثر قرن یازدهم

عنوان مقاله [English]

Figures of speech in Abvab Al-Janan written by Molla Vaez-e Qazvini

چکیده [English]

Rafi’ al-Din Mohammad ibn Fath Allah Vaez-e Qazvini is one of Imamieh clergymen and also a literary man, poet and scholar in the 11th century A.H. during the kingdom of Shah Abbas Safavid (1052-1077 A.H.) up to the early kingdom of Shah Soleiman (1077 A.H.). He was very professional in poetry and prose and was also widely aware of rhetorical figures, speech, prosody, and rhetoric. Moreover, He had a grasp of knowledge in various sciences such as mathematics, astronomy, philosophy, and medicine and he has applied the terminology of those sciences in his works.
The purpose of writing Abvab al-Janan in 8 volumes was based on the idea of 8 entrance gates of Paradise so that everyone who refers to that book would have entrance to 8 gates of Paradise.
Generally, Abd al-Qaher Jorjani classifies rhetoric into 2 branches: The branch which is related to parts of speech and another which concerns their composition and compilation. The fields related to parts of speech include pun, adnominatio, anadiplosis, palindrome, rhyme, couplet, metonymy, figure, and metaphor. Semantic figures (Mohasanat-e Ma'navieh) consist of comparison, contrast, objection, allusion, epanandos, amphiboly, symmetry, hyperbole, and stichomythia.
This article attempts to investigate the frequency of figures of speech in both lexical and semantic figures (Mohasanat-e Lafzieh and Mohasanat-e Ma'navieh) in the 8th and 9th chapters of Abvab al-Janan.

کلیدواژه‌ها [English]

• Vaez-e Qazvini
• Abvab al-Janan
• figures of speech
• 11th century prose