نویسندگان
1 دانشجوی دکتری زبان وادبیات فارسی، دانشگاه حکیم سبزواری.
2 استادیار زبان وادبیات فارسی، دانشگاه حکیم سبزواری.
3 دانشیارزبان وادبیات فارسی، دانشگاه حکیم سبزواری.
چکیده
استعاره در مفهوم شناختی آن، بر خلاف استعاره در بلاغت، تنها نقش زیبایی‌آفرینی ندارد؛ بلکه ساز و کار بنیادیِ اندیشه و زبان است که بررسی بازنمودهای زبانی آن، گزارشی از جهان‌بینی استعاری هر نویسنده را به دست می‌دهد. در این پژوهش به کمک نظریّۀ استعارۀ مفهومی و با هدف دستیابی به جهان‌بینی استعاری رودکی، ده الگوی استعاری شامل: سفر، کشاورزی، جنگ، دربار، بافندگی، ساختمان، آتش، بازار، نگارش و خانواده به همراه استعاره‌های مرتبط با هر گروه و تشبیه و استعارة بلاغی موجود در آنلها تنظیم گردیده است. این پژوهش چند نتیجۀ مهم دربردارد؛ 1- استعارۀ مفهومی به عنوان جزء جدایی‌ناپذیر زبان، نقش بسزایی در مفهوم‌پردازیِ نخستین اشعار زبان پارسی دارد؛ 2- این استعاره‌ها در شعر رودکی انسجام خاصّی دارند، چنان که تمرکز هر نگاشت استعاری در ذهن رودکی، چندین استعارۀ همگون آفریده است؛ 3- استعاره‌های مفهومیِ پربسامد در شعر رودکی بیشتر از تجربه‌های زیستی خاص خودِ او چون سفر، دربار و جنگ سرچشمه گرفته‌اند؛ 4- دو نوع استعارۀ مفهومی و بلاغی با هم در پیوند هستند؛ استعارۀ زبانی همۀ زبان را زیر سطرۀ خود دارد و استعارۀ بلاغی به عنوان جزئی از زبان در کنش با الگوهای استعارۀ مفهومی شکل می‌گیرد. ؛ 5- هر چه استعاره عام‌تر باشد، در زبان بلاغی کاربرد کمتری دارد و برعکس؛ 6- هر یک از این گروه‌های دهگانه در حوزۀ خاصّی چون: سیاست، اقتصاد، اجتماع و فرهنگ شکل گرفته‌اند؛ به ویژه استعارۀ سفر ؛ 7- جهان‌بینی استعاری رودکی و چگونگی کاربرد این جهان‌بینی در تشبیه و استعاره‌های بلاغی او، می‌توانند ابزاری کارآمد برای بازشناسی اشعار اصیل از غیراصیل رودکی باشد.
عنوان مقاله [English]
aaa
نویسندگان [English]
- Hasan Towfighi 1
- Ali Tasnimi 2
- Mehyar Alavi Moghaddam 3
1 PhD.Student of Persian Language and Literature, Hakim Sabzevari University
2 Assistant Professor of Persian Language and Literature, Hakim Sabzevari University
3 Associate Professor of Persian Language and Literature, Hakim Sabzevari University.
چکیده [English]
Metaphor in the Conceptual sense, unlike metaphor in rhetoric, hasn’t aesthetics role, but essential mechanism of thought and language that linguistic representations review author's metaphorical worldviews. This article shows that The conceptual metaphor help to achieve Rodaki’s metaphorical worldviews base on ten models: travel, agriculture, war, court, weaving, building, fire, mall, writing and family, along with related to rhetorical similes and metaphors. This study contains some important results: 1. metaphor concept as part of inevitable language, play a role in conceptualize in the first Persian poetry; 2. This conceptual metaphor in Rodaki's poem, so that the focus of any metaphorical mapping Rodaki in mind, has created several homogeneous metaphor; 3. Conceptual metaphor more frequent in Rodaki's poem originate his own life experiences such as travel, court ; 4.Two conceptual and rhetorical metaphors together has links with a useful metaphor patterns; 5. More general metaphor is the rhetorical use of language is less and vice versa; 6. Each of the ten groups in specific areas such as: political, economic, social and cultural areas, specially metaphor of the journey; 7. Rodaki’s metaphorical worldviews and use of worldview in his rhetorical similes and metaphors, are efficient tool for recognition of Rodaki's original poems.
)