طاهره ایشانی
چکیده
حافظ در میان شاعران همروزگار خود به غزل عماد فقیه توجّه داشته و سعی کرده به استقبال از اشعار او، غزلیّاتی هموزن و همقافیه با مضمونهایی تقریباً مشابه بسراید. این غزلها اگرچه ظاهراً شبیه غزلهای عماد هستند؛ امّا دارای حال و هوای دیگری هستند و طراوت و زیبایی متفاوتی از آن دریافت میشود. فرضیّة پژوهش حاضر این است که یکی ...
بیشتر
حافظ در میان شاعران همروزگار خود به غزل عماد فقیه توجّه داشته و سعی کرده به استقبال از اشعار او، غزلیّاتی هموزن و همقافیه با مضمونهایی تقریباً مشابه بسراید. این غزلها اگرچه ظاهراً شبیه غزلهای عماد هستند؛ امّا دارای حال و هوای دیگری هستند و طراوت و زیبایی متفاوتی از آن دریافت میشود. فرضیّة پژوهش حاضر این است که یکی از تفاوتهای غزل حافظ و عماد در نحوة کاربست هنجارگریزی نهفته است؛ زیرا هنجارگریزی از جمله مقولههای زیباییشناختی است که تأثیر بسزایی در آشناییزدایی و برجستهسازی شعر دارد. از این رو، در این جستار برآنیم با روش توصیفیتحلیلی و آماری با بهرهگیری از الگوی هشتگانة هنجارگریزی لیچ به این پرسش پاسخ دهیم که شعر حافظ چه ویژگیها و شاخصهایی از نظر کاربست انواع هنجارگریزی دارد که سبب امتیاز و برتری شعر او نسبت به شاعر همعصر وی عماد فقیه گردیده است؟ نتایج این پژوهش حاکی از این است که برتری غزل حافظ نسبت به غزل عماد فقیه در بهرهگیری افزونتر از هنجارگریزی به طور کلّی و هنجارگریزی معنایی، واژگانی و نحوی به طور اخصّ است. حافظ با بهرهگیری از تصویرآفرینیهای هنری، ترکیبسازیهای ادبی و خارج شدن از آرایش سازگانی غالب در زبان، کلام شاعرانة خود را برجستهتر نموده است. این امر از جمله عواملی است که سبب امتیاز و برتری شعر او نسبت به شاعر همعصر وی عماد فقیه گردیده است.
سید محمد حسینی معصوم؛ شیرین آزموده
چکیده
هنجارگریزی یکی از شیوههای آشناییزدایی است که طی آن، برای ایجاد تصاویر خلاقانۀ شعری از قواعد حاکم بر زبان معیار، نوعی انحراف رخ میدهد و موجب برجستهسازی در متن ادبی میگردد. هوشنگ ابتهاج از جمله شاعران معاصر است که در اشعار نیمایی خود از این شگرد بهرۀ فراوان بردهاست. این پژوهش، با روش تحقیق توصیفی از نوع پیمایش و در چارچوب ...
بیشتر
هنجارگریزی یکی از شیوههای آشناییزدایی است که طی آن، برای ایجاد تصاویر خلاقانۀ شعری از قواعد حاکم بر زبان معیار، نوعی انحراف رخ میدهد و موجب برجستهسازی در متن ادبی میگردد. هوشنگ ابتهاج از جمله شاعران معاصر است که در اشعار نیمایی خود از این شگرد بهرۀ فراوان بردهاست. این پژوهش، با روش تحقیق توصیفی از نوع پیمایش و در چارچوب مکتب ساختگرایی، بر آن است که اشعار نو ابتهاج را بر مبنای الگوی هنجارگریزی لیچ مورد بررسی قرار دهد تا شیوه خلق زیبایی و برجستگی در اشعار وی آشکار گردد. اشعار مورد بررسی در این پژوهش با شیوۀ تصادفی از دیوان تاسیان ابتهاج گزینش شد. نتایج نشان داد که ابتهاج از انواع هشتگانۀ هنجارگریزی لیچ استفاده کرده و از این طریق توانستهاست زبان خود را برجسته سازد. در این میان، وی از هنجارگریزی معنایی بیش از سایر انواع هنجارگریزی بهره گرفتهاست. میزان کاربرد سایر انواع هنجارگریزی و پیامد آنها نیز بررسی شدهاست. با این هنجارگریزیها، ابتهاج منظور خود را به گونهای نوآورانه و به زیباترین شیوه بیان میکند. همچنین تقدّم فعل بر سایر ارکان جمله از پربسامدترین هنجارگریزیهای نحوی در شعر ابتهاج است و او نوعی فعلگرایی و تأکید بر عمل به جای عامل را تداعی کردهاست.
