نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسنده

• فاطمه تسلیم جهرمی

گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه جهرم، ایران

چکیده

شاملو از فنون مختلف زبانی و تمهیدات هنری برای تأثیر بر مخاطبان بهره برده و طنز نیز یکی از این ابعاد اشعار وی است. ارزش ادبی طنز، زادۀ عناصر بلاغی خاص و کاربرد آن‌ها با شگردهای ویژه است. طنز را به شیوه‌های گوناگون طبقه‌بندی کرده‌اند و از نظر ساختمان، طنز به دو دستۀ طنزهای موقعیتی و طنزهای عبارتی تقسیم می‌شود. خاستگاه ‌این طنز، زندگی و جهان‌بینی شاعر است و با آن مدعیان، ریا، ظلم و نادانی را دست می‌اندازد.
شگردهایی چون: اجتماع نقیضین، اغراق، تضاد، تشبیه به حیوانات، تمثیل و زیرمجموعه‌های آن‌ها، در آفرینش طنز موقعیت در شعر شاملو بیشتر مؤثر افتاده‌اند. در مجموعه طنزهای عبارتی نیز، بازی‌‌های زبانی- بیانی، کنایه و دشنام و لعن بیشتر در اشعار وی دیده می‌شوند. بسیاری از این شگردها در یک شعر با یکدیگر ترکیب و تأثیر ادبی آن را چند برابر کرده‌اند و در شکل‌گیری سبک شاملو و برجسته‌سازی طنز وی نقشی مؤثّر داشته‌اند. طنز در اشعار شاملو بیشتر در ژرف‌ساخت آثار وی نمود دارد و پربسامدترین و بن‌مایۀ اغلب شگردهای طنز وی، اجتماع نقیضین و تضاد است.
این مقاله با روشی توصیفی-تحلیلی نخست شگردهای بلاغی طنز را معرفی می‌کند و سپس با شواهدی از شعر احمد شاملو، آن را تجزیه و تحلیل می‌کند.

کلیدواژه‌ها

• طنز
• احمد شاملو
• شعر سپید
• طنز موقعیتی
• طنز عبارتی

عنوان مقاله [English]

The structure of satire in the poetry of Ahmad Shamlou

نویسنده [English]

• Fatemeh Taslim Jahromi

Assistant Professor, Department of Persian language & litreture, Jahrom University, Jahrom

چکیده [English]

Shamlou has used various linguistic techniques and artistic arrangements to influence the audience, and satire is one of the aspects of his poetry.
The literary value of satire is the birth of certain rhetorical elements and their application to particular techniques.
Satire has been classified in a variety of ways and in terms of structure, satire is divided into situational (circumstances) satire and verbal satire. The origin of this satire is the poet's life and worldview and with it, the claimants trample on hypocrisy, cruelty and ignorance.
Techniques such as: the reconciliation of the appositives, exaggeration, contradiction, simile to animals, their allegory, and their subordinates, are more effective in creating satirical satire in Shamlou's poetry.
In the verbal satire series, more linguistic-expressive games, irony and cursing are found in his poems.
Many of these techniques have multiplied and combined their literary influence in one poem and Shamlou's style has been instrumental in foregrounding his satire.
The satire in Shamlou's poetry is more in the depth of his work and the reconciliation of the appositives and contradictions is the most frequent and illustrated of most of his satireous techniques.
This paper first introduces the rhetorical techniques of satire in a descriptive-analytical way and then analyzes it with evidence of the poetry of Ahmad Shamlou.

کلیدواژه‌ها [English]

• Satire
• Sepid poem
• Ahmad Shamlou
• situational satire
• verbal satire