نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسنده

• مسعود سپه وندی

مدیر گروه دکتری و عضو هیأت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرم آباد

چکیده

بلاغت یکی از علوم ادبی است که در آن موضوع تطبیق کلام بر مقتضای حال و مقام بررسی می‌شود. از آنجایی که تلاش و توجّه به لطایف ادبی و بلاغی قرآن، مستلزم آشنایی نسبی با تفسیر و تمثّل به آیات بوده است، مفسرینی در این امر پیشقدم بوده‌اند از جمله: ابوالفتوح رازی، زمخشری، شاهفور اسفراینی و...که بسیاری از اسرار دقیق و نهفتۀ این دانش در بلاغت اعجازی قرآن و کلام آنان متبلور شده است، امّا متاسفانه برخی از این اسرار، از چشم اصحاب بلاغت اسلامی- ایرانی به دور مانده و یا کمتر مورد توجه قرارگرفته است. بنابراین کشف، بررسی و تحلیل این زیبایی‌ها از لابه لای نوشته‌های آنان، ضروری می نماید. نوشتار حاضر پژوهشی است که در آن نگارنده کوشیده است تا پس از بررسی تفاسیر فارسی قرآن کریم با روش تحلیلی – توصیفی، آن دسته از زیبایی‌های ادبی را که از چشم بلاغیون به دور مانده و یا کمتر به آنها پرداخته شده است؛ یافته و مورد بررسی و تحلیل قرار دهد. نگارنده پس از تجزیه و تحلیل نمونه‌ها، نتیجه می‌گیرد که در تفاسیر اوّلیه قرآن، از صنایع خاصی همچون: اسناد مجازی مفید معنای تکریم، معانی ثانوی جملات استفهامی، اسلوب جمله‌های شرطی و... استفاده شده است

کلیدواژه‌ها

• بلاغت
• تفسیر
• روض الجنان
• کشف الاسرار
• تاج التراجم

موضوعات

• بلاغت فارسی

عنوان مقاله [English]

Some examples of innovations in the art of rhetoric in ancient Persian exegetical texts

نویسنده [English]

• masood sepahvandi

Director of the Doctorate and Faculty Member of the Department of Persian Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, Islamic Azad University, Khorramabad Branch.

چکیده [English]

Rhetoric is one of the literary sciences in which the issue of adapting words to the requirements of the situation and position is examined. Since the effort and attention to the literary and rhetorical nuances of the Qur'an required a relative familiarity with the interpretation and simile of the verses, commentators have been pioneers in this matter, including: Abolfatuh Razi, Zamakhshari, Shahfur Esfraini, etc. And the secret of this knowledge has crystallized in the miraculous rhetoric of the Qur'an and their words, but unfortunately, some of these secrets have remained far from the eyes of Islamic-Iranian rhetoricians or have been given less attention. Therefore, it is necessary to discover, examine and analyze these beauties from among their writings. The present article is a research in which the author has tried to, after examining the Persian interpretations of the Holy Quran with analytical-descriptive methods, those literary beauties that have been left out of the eyes of rhetoricians or have been less addressed; found and analyzed. After analyzing the examples, the author concludes that in the early interpretations of the Qur'an, special techniques were used such as: useful virtual documents of the meaning of honor, secondary meanings of interrogative sentences, style of conditional sentences, etc.

کلیدواژه‌ها [English]

• Rhetoric
• Tafsir
• Ruz al-Jinnan
• Kashf al-Asrar
• Taj al-Tarrajm