نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسندگان

• آذر سالاروند ¹
• مسعود سپه وندی ²
• علی فرداد ³

¹ دانشجوی دکتری، گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد خرم آباد،دانشگاه ازاد اسلامی، خرم آباد، ایران

² دانشیار، گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد خرم آباد، دانشگاه آزاداسلامی، خرم آباد، ایران

³ استادیار، گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد خرم آباد، دانشگاه آزاداسلامی، خرم آباد، ایران

چکیده

^{بلاغت از ارکان مهم و غیرقابل انکار ادبیات است و متن ادبی بدون در نظر گرفتن ویژگی‌های بلاغی، تاثیر و انگیزش چندانی در خواننده ایجاد نمی‌کند.
نویسندگان متون برجسته ی تفسیری و عرفانی عموما با علوم ادبی و بویژه دانش بلاغت آشنایی داشته و گاه در لابلای آثار خود به برخی از اسرار نهفتۀ این دانش، اشاراتی لطیف و ظریف داشته‌اند که از آن میان می‌توان به ابوالفتوح رازی، ابوالفضل میبدی، عین القضات همدانی و مستملی بخاری اشاره کرد. اما از آنجا که گروهی از این نکته‌های بلاغی از دید زعمای بلاغت به دور مانده و کمتر مورد توجه قرارگرفته است؛ کشف، طرح و تحلیل آن ها از میان نوشته‌هایشان، امری لازم می‌نماید. پژوهش حاضر می‌کوشد با یررسی برخی از متون مهم تفسیری و عرفانی کهن مثل: روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن، کشف الاسرار و عده الابرار، نامه-های عین القضات همدانی و شرح التعرف لمذهب التصوف، با روش تحلیلی – توصیفی، آن دسته از ویژگی-های کم یاب بلاغی را که از منظر علمای بلاغت مغفول ماند، پس از جستجو، مطرح و تحلیل نماید. نگارنده-گان، پس از تجزیه و تحلیلِ نمونه‌ها، نتیجه می‌گیرند که در متون عرفانی و تفاسیر کهن قرآنی، صنایع کم کاربرد و کم یابی چون: تعلیل لغوی، نظریه امر متخلف، وجوه معانی متعدد لفظ و ادب سوال، آمده است.
واژه های کلیدی: بلاغت، متون تفسیری، متون عرفانی، مغفولات بلاغی.}

کلیدواژه‌ها

• بلاغت
• متون تفسیری
• متون عرفانی
• مغفولات بلاغی

موضوعات

• بلاغت فارسی

عنوان مقاله [English]

Design and analysis of some rare rhetorical themes in Persian interpretive and mystical texts

نویسندگان [English]

• Azar Salarvand ¹
• masoud sepah vandi ²
• ali fardad ³

¹ Phd Student,Department of Persian Language and Literature, Khorramabad branch, Islamic Azad University, Khorramabad, Iran

² Associate professor, Department of Persian Language and Literature, Khorramabad branch, Islamic Azad University, Khorramabad, Iran

³ Assistant professor, Department of Persian Language and Literature, Khorramabad branch, Islamic Azad University, Khorramabad, Iran

چکیده [English]

abstract

Rhetoric is the main subject of literature and it is used in the meaning of linguistic mastery, eloquence, eloquence, eloquence, maturity and growth, and in the term, it is eloquent speech that is in accordance with the requirements of the situation and position.
The authors of prominent interpretative and mystical texts are generally familiar with literary sciences and especially the knowledge of rhetoric, and sometimes they have subtle references to some of the hidden secrets of this knowledge in the beginning of their works, among which we can mention Abul Fattouh Razi, Abul Fazl Mibdi, Ain al-Qadat Hamdani. , Mostamli Bukhari and... pointed out. But since a group of these rhetorical points have remained far from the eyes of rhetorical leaders and have received less attention; It is necessary to discover, plan and analyze them from among their writings. The present study tries to study and investigate some important interpretive and mystical texts, with analytical-descriptive method, to present and analyze those rare rhetorical arts that have been neglected from the point of view of rhetoric scholars. After analyzing the samples, the authors conclude that in mystical texts and ancient Quranic interpretations, there are rarely used and rarely found techniques such as: lexical analysis, the theory of the wrongdoing, multiple meanings of words, politeness of questions, etc. .
Keywords: rhetoric, interpretive texts, mystical texts, rhetorical omissions.

کلیدواژه‌ها [English]

• rhetoric
• interpretive texts
• mystical texts
• rhetorical omissions

دانشگاه آزاد اسلامی واحد لرستان