هنجارگریزی وجه ممتاز غزل حافظ از غزل عماد فقیه

طاهره ایشانی

دوره 4، شماره 2 ، اسفند 1398، صفحه 28-11

https://doi.org/10.30473/prl.2021.45021.1543

چکیده
  حافظ در میان شاعران هم‏روزگار خود به غزل عماد فقیه توجّه داشته و سعی کرده به استقبال از اشعار او، غزلیّاتی هم‏وزن و هم‏قافیه با مضمون‏هایی تقریباً مشابه بسراید. این غزل‏ها اگرچه ظاهراً شبیه غزل‏های عماد هستند؛ امّا دارای حال و هوای دیگری هستند و طراوت و زیبایی متفاوتی از آن دریافت می‏شود. فرضیّة پژوهش حاضر این است که یکی ...  بیشتر

بررسی چیستی و چراییِ وجه شبه و کیفیّت تعامل آن با طرفین تشبیه براساس آراء بروک-رُز و گوتلی (مطالعة موردی: منظومه های ویس و رامین گرگانی و خسرو و شیرین نظامی)

علی تسنیمی؛ یحیی طالبیان؛ مریم غفّاری جاهد؛ احمدرضا بیابانی تونه

دوره 4، شماره 2 ، اسفند 1398، صفحه 43-29

https://doi.org/10.30473/prl.2021.46307.1568

چکیده
  دستگاه بلاغی یکی از بارز‌ترین دستگاه های زبان ادبی است که چگونگیِ روند آفرینش ادبیِ یک اثر را می‌توان درآن ملاحظه نمود. درپیکرة این فرایند، کاربردصورخیال مؤلّفه‌ای است که تأثیرشگرفی برگیرایی، جذابیّت و انتقال معنی دارد. صنعت تشبیه بعنوان یکی ازابزارهای اساسی صورخیال، هستة مرکزی تخیّلات شاعرانه است و درمیان ارکان این زیورکلامی، ...  بیشتر

بازپردازش تمثیل‌های مرزبان‌نامه و کلیله و دمنه برای کودکان بر اساس نظریه ارتباط‌گیری

مریم جلالی؛ فاطمه خدا رحمی

دوره 4، شماره 2 ، اسفند 1398، صفحه 58-45

https://doi.org/10.30473/prl.2021.46525.1581

چکیده
  کودکان ادبیات خاص خود را می‌طلبند و ضرورت دارد هر اثری که مختص کودکان است تا حد چشمگیری تأمین کننده نیازهای این گروه باشد. در دهه‌های اخیر حفظ و انتقال هویت ملی ادبی به کودکان سبب توجه نویسندگان و اقتباس کنندگان بی شماری به متن‌های ادبی کهن و نو برای کودکان شده است. آثاری مانند کلیله و دمنه، مرزبان‌نامه به دلیل تمثیلی بودن ظرفیت مؤلفه‌های ...  بیشتر

تحلیل بلاغی و منظورشناختی در جمله‌های انشایی ( نمونۀ بررسی: داستان‌واره‌های موسی در مثنوی مولوی)

صبا جلیلی جشن آبادی؛ مهدی رحیمی

دوره 4، شماره 2 ، اسفند 1398، صفحه 77-59

https://doi.org/10.30473/prl.2021.33465.1251

چکیده
  چکیده یکی از مباحث مهم در علم معانی، جمله‌های انشایی است که به طلبی و غیرطلبی تقسیم می‌شود. انشای طلبی شامل گزاره‌های امری و نهی، پرسشی، تمنّی و ندا و دعا می‌باشد. بنا بر اصل سه‌گانۀ؛ مقتضای حال مخاطب و مقام او و هدف نویسنده، گاهی گزاره‌های انشایی از ظاهر دستوری خود عدول کرده و معنیِ معنی آنها -کارکرد بلاغی- چشمگیر شود. با بررسی منظورشناختی ...  بیشتر

کم‌گرفت و کارکردهای آن در اشعار حافظ

زهرا جمشیدی؛ سید محمد آرتا

دوره 4، شماره 2 ، اسفند 1398، صفحه 96-79

https://doi.org/10.30473/prl.2021.50473.1691

چکیده
  یکی از مشخصه‌های اصلی شعر حافظ بلاغت کلام اوست. او با به‌کارگیری شگردهای مختلف ادبی توانسته به این مهم دست یابد. یکی از راهکارهای حافظ برای پررنگ‌کردن صبغۀ بلاغی اشعارش، استفاده از کم‌گرفت با بسامد بالاست که تاکنون از دید حافظ‌پژوهان و حافظ‌شناسان پنهان مانده است. کم‌گرفت، ابزاری بلاغی و ادبی است که نقطۀ مقابل اغراق به‌شمار می‌رود ...  بیشتر

از بلاغت در عنوان تا عنوان بلیغ (بررسی کاربست بلاغت در عناوین متون نظم و نثرکهن فارسی)

محمدنبی خیرآبادی؛ ابوالقاسم رحیمی؛ عباس محمدیان؛ حسن دلبری

دوره 4، شماره 2 ، اسفند 1398، صفحه 122-97

https://doi.org/10.30473/prl.2021.46258.1570

چکیده
  برای شناخت جایگاه یک متن، عنوان به منزلۀ دروازۀ ورود به متن است. رابطه عنوان (دال) و متن (مدلول) معمولاً دلالتی دوسویه است؛ زیرا عنوان به شکل طبیعی باید معرف متن باشد و متن نیز در در راستای عنوان و شرح آن شکل گرفته باشد اما گاه به دلیل دخالت عوامل فرامتنی در نامگذاریها، عناوین آن رسایی و دلالت دقیق بر محتوا را ندارند؛ به همین جهت شناخت ...  بیشتر

استعاره‌ ی مفهومی و تصویرسازی در شعر غادة السمان بر اساس نظریه لیکاف و جانسون

ربابه رمضانی؛ رضا ناظمیان

دوره 4، شماره 2 ، اسفند 1398، صفحه 137-123

https://doi.org/10.30473/prl.2021.45007.1542

چکیده
  استعاره‌ ی مفهومی و تصویرسازی در شعر غادة السمان بر اساس نظریه لیکاف و جانسونچکیده:زبان‌شناسان شناختی برداشت تازه‌ای از استعاره را ارائه کرده‌اند که با مفهوم سنتی آن متفاوت است. این برداشت از استعاره را نخستین بار، لیکاف و جانسون معرفی کردند. در این برداشت تازه، استعاره دیگر واحدی برحسب مشابهت با واحدی دیگر جایگزین نمی‏شود بلکه، ...  بیشتر

تشخیص و دگرسازی معنایی طبیعت و اشیاء در منظومۀ «شیرین و خسرو» هاتفی خبوشانی

معصومه صادقی

دوره 4، شماره 2 ، اسفند 1398، صفحه 150-139

https://doi.org/10.30473/prl.2019.46464.1590

چکیده
  ادبیات در طی قرون جایگاهی برای پردازش خیال شاعرانه و عواطف آمیخته با طبیعت و اشیاء بوده که نیل به این امر نیازمند ابزارهای بلاغی شبیه‌آفرین همچون جان‌بخشی یا تشخیص بوده است. در این نوع ادبی شاعر از رهگذر نیروی تخیل به پدیده‌های طبیعی و اشیاء می‌نگرد. در میان شاعران ادب فارسی هاتفی خبوشانی، مثنوی‌سرای قرن نهم هجری با به کارگیری تشخیص ...  بیشتر

بررسی کلان استعاره‌های اشعار جعفر ابراهیمی در مفهوم‌سازی صفات

عسگر صلاحی؛ ندا نبی زاده اردبیلی

دوره 4، شماره 2 ، اسفند 1398، صفحه 162-151

https://doi.org/10.30473/prl.2021.50362.1687

چکیده
  یکی از مباحث ادبی که ظهور و رشد علوم جدید مسیر بررسی آن را دگرگون ساخت، استعاره بود. این عنصر ادبی که سالیان متمادی به عنوان ابزاری صرفا تزئینی و متعلق به زبان شاعرانه تلقی می‌شد، با ظهور زبان‌شناسی شناختی اساس تفکر و وسیله درک مفاهیم انتزاعی معرفی شد. با این توضیح که ذهن بشر، مفاهیم غیرمادی را در قالب امور محسوس و با بهره‌گیری از ...  بیشتر

نمادهای سیاسی در شعر نو در عصر پهلوی تا انقلاب اسلامی

عبدالمطلب عبداله

دوره 4، شماره 2 ، اسفند 1398، صفحه 178-163

https://doi.org/10.30473/prl.2021.46606.1584

چکیده
  نماد گرایی یکی از روش‌های بیان دیدگاه‌های شاعران عصر پهلوی در اعتراض به فضای استبداد و اختناق است. شعر و ادب فارسی در عصر مشروطه توانست ضمن بهره‌گیری از فضای بدست آمده با مسائل سیاسی و اجتماعی پیوند پیدا کند و در قالب شعر مسائل را بیان نماید اما این فضا دوام چندانی نداشت و با عصر پهلوی و شروع دوران استبداد، شعر و ادب فارسی برای بیان ...  بیشتر

تطبیق و مقایسه کتاب البرهان فی وجوه البیان و جواهرالبلاغه فی المعانی و البیان و البدیع

زهرا کریم زاده؛ فخری صائبی خوشنویس

دوره 4، شماره 2 ، اسفند 1398، صفحه 192-179

https://doi.org/10.30473/prl.2021.44891.1540

چکیده
  با توجه به تعدد گروه های عربی در دانشگاه های ایران، معدود بودن کتب بلاغی رایج در حوزه و دانشگاه و گستردگی تدریس برخی از این کتاب ها علی رغم کاستی هایشان، ، یافتن منابع معتبر جدید و حتی الامکان شیعی، ضروری به نظر می رسد. در این راستا پژوهش حاضر به معرفی و بررسی کتاب بلاغی «البرهان فی وجوه البیان» اثر اسحاق بن وهب کاتب پرداخته و تا ...  بیشتر

تحلیل و ارزش‌یابی ملمعات حافظ در سطوح بلاغی و زبانی

غلامرضا کریمی فرد

دوره 4، شماره 2 ، اسفند 1398، صفحه 210-193

https://doi.org/10.30473/prl.2021.46522.1580

چکیده
  ملمّع دراصطلاح ادب، ازفنون و ابداعات شعر فارسی وعبارت از این است که شاعر شعر خود را بطورتلفیقی، به دو زبان (ملمّع دراصطلاح ادب، از فنون و ابداعات شعر فارسی وعبارت از این است که شاعر شعر خود را بطورتلفیقی، به دو زبان (غالباً فارسی وعربی) بسراید. نخستین شعرملمّع را ابوالحسن شهید بن حسین بلخی حکیم وشاعرمعاصر با رودکی (متوفای 329)سروده است. ...  بیشتر