منوچهر تشکری؛ کاظم جعفری نیک
چکیده
حُسن طلب از آرایههای ادبی است که نیاز و خواستهای را با شیوهی نیکو و اثرگذار بر پایهی مقتتضای حال برای مخاطب خویش، بیان می-کند. این آرایهی ادبی به عنوان یک متغیّر در بدیع معنوی، بر اساس ویژگیهای خاصی چون نیاز، نوع تقاضا و مخاطب، به گونههای متفاوتی در قالبهای شعری پدیدار میگردد. در مرکز این آرایهی ادبی به عنوان ...
بیشتر
حُسن طلب از آرایههای ادبی است که نیاز و خواستهای را با شیوهی نیکو و اثرگذار بر پایهی مقتتضای حال برای مخاطب خویش، بیان می-کند. این آرایهی ادبی به عنوان یک متغیّر در بدیع معنوی، بر اساس ویژگیهای خاصی چون نیاز، نوع تقاضا و مخاطب، به گونههای متفاوتی در قالبهای شعری پدیدار میگردد. در مرکز این آرایهی ادبی به عنوان یک سخن هدفمند، طلب قرار دارد و اجزای سازندهی بافت شعر، چون واژهها و ساخت زبان، تصویر، موسیقی و آهنگ کلام، احساس و عاطفه، لحن، قالب شعری و موقعیّت سخن که سبب «حُسن» آن میشوند، با تأثیرپذیری از عواملی مانند شخصیّت شاعر، سبک شعری، نوع مخاطب، مطلوب یا خواستهی شاعر، شرایط اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی حاکم بر جامعهی شاعر، به گونهای سبب بیان طلب میشوند که در این مقاله به عنوان شیوههای هنری حسن طلب با دیدی تحلیلی و آماری، بررسی شده و همچنین کاربرد هر شیوه که مربوط به مقتضای حال این آرایهی ادبی است و ویژگی هریک از آنها، مورد تحلیل قرار گرفته است. گفتنی است، تقسیمبندی شگردهای هنری شاعران در استفاده از این آرایهی ادبی و نامگذاری هر شیوه، بر پایهی تعریف نگارندگان از حسن طلب برای نخستین بار، انجام گرفتهاست.
فاطمه تسلیم جهرمی
چکیده
شاملو از فنون مختلف زبانی و تمهیدات هنری برای تأثیر بر مخاطبان بهره برده و طنز نیز یکی از این ابعاد اشعار وی است. ارزش ادبی طنز، زادۀ عناصر بلاغی خاص و کاربرد آنها با شگردهای ویژه است. طنز را به شیوههای گوناگون طبقهبندی کردهاند و از نظر ساختمان، طنز به دو دستۀ طنزهای موقعیتی و طنزهای عبارتی تقسیم میشود. خاستگاه این طنز، زندگی ...
بیشتر
شاملو از فنون مختلف زبانی و تمهیدات هنری برای تأثیر بر مخاطبان بهره برده و طنز نیز یکی از این ابعاد اشعار وی است. ارزش ادبی طنز، زادۀ عناصر بلاغی خاص و کاربرد آنها با شگردهای ویژه است. طنز را به شیوههای گوناگون طبقهبندی کردهاند و از نظر ساختمان، طنز به دو دستۀ طنزهای موقعیتی و طنزهای عبارتی تقسیم میشود. خاستگاه این طنز، زندگی و جهانبینی شاعر است و با آن مدعیان، ریا، ظلم و نادانی را دست میاندازد. شگردهایی چون: اجتماع نقیضین، اغراق، تضاد، تشبیه به حیوانات، تمثیل و زیرمجموعههای آنها، در آفرینش طنز موقعیت در شعر شاملو بیشتر مؤثر افتادهاند. در مجموعه طنزهای عبارتی نیز، بازیهای زبانی- بیانی، کنایه و دشنام و لعن بیشتر در اشعار وی دیده میشوند. بسیاری از این شگردها در یک شعر با یکدیگر ترکیب و تأثیر ادبی آن را چند برابر کردهاند و در شکلگیری سبک شاملو و برجستهسازی طنز وی نقشی مؤثّر داشتهاند. طنز در اشعار شاملو بیشتر در ژرفساخت آثار وی نمود دارد و پربسامدترین و بنمایۀ اغلب شگردهای طنز وی، اجتماع نقیضین و تضاد است. این مقاله با روشی توصیفی-تحلیلی نخست شگردهای بلاغی طنز را معرفی میکند و سپس با شواهدی از شعر احمد شاملو، آن را تجزیه و تحلیل میکند.
بتول مهدوی؛ مهشید روحی
چکیده
طنز یکی از ژانرهای ادبی مهم محسوب می شود،که در طول تاریخ ادبیات این سرزمین،بویژه پس از نهضت مشروطه وظیفه انتقاد از مسائل اجتماعی را بر عهده داشته است.در بررسی آثار طنز آمیز علاوه بر تحلیل درون مایه ها و آماج طنز می توان به بررسی تکنیک های طنز پردازی نیز پرداخت،که شناخت این شگرد ها در فهم و درک مخاطب و نیز التذاذ بیشتر آنها در مطالعه ...
بیشتر
طنز یکی از ژانرهای ادبی مهم محسوب می شود،که در طول تاریخ ادبیات این سرزمین،بویژه پس از نهضت مشروطه وظیفه انتقاد از مسائل اجتماعی را بر عهده داشته است.در بررسی آثار طنز آمیز علاوه بر تحلیل درون مایه ها و آماج طنز می توان به بررسی تکنیک های طنز پردازی نیز پرداخت،که شناخت این شگرد ها در فهم و درک مخاطب و نیز التذاذ بیشتر آنها در مطالعه ی آثار طنزآمیز موثر است.رضا رفیع از طنزپردازان معاصر کشورمان است،که طنزهایی به شعر و نثر دارد.او با نگاهی دقیق و با زبانی شیرین ضمن بهره گیری از انواع تکنیک های طنزپردازی به طرح دیدگاه های انتقادی خود نسبت به نابسامانی های اقتصادی،اجتماعی و فرهنگی کشور می پردازد،که هم موجب خنده و تفکر مخاطب و هم سبب تنبّه مسئولان می گردد.رفیع هرچند در جایگاه یک طنزپرداز متعهد،دغدغه ی عدالت اجتماعی و آزادی بیان دارد؛اما طنز او شیرین و غیرگزنده است.جستار پیش رو که به روش توصیفی- تحلیلی سامان یافته،ضمن بررسی درونمایه و آماج کتاب حرف اضافه،شگردهای سه گانه ی زبانی،بلاغی و موقعیتی طنز رفیع نیز مورد بررسی قرار گرفته است.برایند پژوهش حاضر حاکی از آن است،که رفیع از غالب شگردهای طنزپردازی به ویژه بهره گیری از ظرفیت زبان عامیانه و محاوره،در حوزه ی زبانی وکنایه وتعریض در سطح بلاغت و خلق موقعیت های طنزآمیز به وسیله ی توصیف سود جسته است. نگارندگان از شاخه های فرعی طنز نظیر:آیرونی،نظیره نویسی و نقیضه پردازی در "حرف اضافه" رفیع غافل نبوده ونمونه هایی مناسب از مقولات یاد شده را مورد بررسی قرار داده اند.
حمید جعفری قریه علی
چکیده
کارکرد تلمیح در طنزسرودههای معاصر پس از انقلاب اسلامیچکیدهتلمیح که اشاره به داستان، مثل، آیه، حدیث و شعر است، نوعی پیوند میان مطالب اصلی و داستان و واقعهای را بیان میکند. این شگرد ادبی، جنبۀ تشبیه یا استشهاد دارد و زیبایی کلام را میافزاید. با توجّه به اینکه تلمیح دربردارندۀ فرهنگ عامه و عقاید و رسوم گذشته است از دیرباز مورد ...
بیشتر
کارکرد تلمیح در طنزسرودههای معاصر پس از انقلاب اسلامیچکیدهتلمیح که اشاره به داستان، مثل، آیه، حدیث و شعر است، نوعی پیوند میان مطالب اصلی و داستان و واقعهای را بیان میکند. این شگرد ادبی، جنبۀ تشبیه یا استشهاد دارد و زیبایی کلام را میافزاید. با توجّه به اینکه تلمیح دربردارندۀ فرهنگ عامه و عقاید و رسوم گذشته است از دیرباز مورد توجّه شعرای ادب فارسی یوده است. تلمیح در بازآفرینی صحنهها ضمن برانگیختن مخاطب، در ارتقاء سطح اندیشگی او مؤثّر است و میدان دیدش را وسعت میبخشد. همین موضوع، اهمیّت و ضرورت بازخوانی این شگرد ادبی را نشان میدهد. با این توضیح، هدف پژوهش حاضر، بیان کارکرد تلمیح در بلاغتافزایی شعر معاصر، تشریح جنبههای معنا آفرینی و تآثیر آن در ایجاد موقعیّتهای طنزگونه است. حاصل پژوهش نشان میدهد که این آرایۀ ادبی با نقشی که در آفرینش طنز دارد، در تبیین انتقادهای اجتماعی و سیاسی که از مهمترین و پربسامدترین رویکردهای شعر طنز است، تأثیری بسزا گذاشتهاست. همچنین تصرّف شعرای طنزپرداز در تلمیحات به نوآوری و خلق تصاویر جدید در شعر منجر شده و این تصویرها نیز در ایجاد فضای طنزآمیز بسیار مؤثّر بودهاند.